مدل ترکیبی برنامهریزی اهداف فازی و اعداد خاکستری در بهینهسازی پیوسته زمان، هزینه و کیفیت پروژه
در محیطهای پروژهای پیچیده و پویا، تصمیمگیری درباره سهگانه زمان، هزینه و کیفیت همواره با چالش عدم قطعیت و ابهام مواجه است. مقاله حاضر با معرفی مدلی نوآورانه بر پایه برنامهریزی اهداف فازی و نظریه اعداد خاکستری، راهکاری علمی و قابل اتکا برای مدیران پروژه ارائه میدهد تا بتوانند در شرایط عدم قطعیت، بهینهسازی پیوسته این سه معیار کلیدی را به بهترین شکل مدیریت کنند.
مبانی برنامهریزی اهداف فازی و اعداد خاکستری
برنامهریزی اهداف فازی (Fuzzy Goal Programming) به مدیران اجازه میدهد اهداف چندگانه پروژه را با انعطافپذیری و درجه تحقق مختلف پیگیری کنند. نظریه اعداد خاکستری (Grey Numbers) نیز ابزار مناسبی برای مدلسازی دادههای ناقص یا نامشخص است که در پروژههای واقعی بسیار رایجاند.
ساختار مدل ترکیبی پیشنهادی
گام اول: تعریف اهداف و محدودیتها
در این مدل، اهداف زمان، هزینه و کیفیت به صورت توابع فازی تعریف میشوند تا اولویتها و تحمل عدم قطعیت مدیر پروژه را منعکس کنند.
گام دوم: مدلسازی عدم قطعیت با اعداد خاکستری
پارامترهای کلیدی پروژه که دادههای دقیقی درباره آنها موجود نیست، به صورت اعداد خاکستری مدل میشوند تا دامنه تغییرپذیری و عدم قطعیت به طور واقعگرایانه لحاظ شود.
گام سوم: حل مدل و تحلیل نتایج
با استفاده از تکنیکهای برنامهریزی ریاضی و الگوریتمهای بهینهسازی، مدل ترکیبی حل شده و نتایج به مدیران پروژه ارائه میشود تا تصمیمگیری بهینه در شرایط واقعی صورت گیرد.
مزایا و کاربردهای مدل ترکیبی
- افزایش دقت و قابلیت اطمینان تصمیمات پروژهای
- تطبیق بهتر با ریسکها و عدم قطعیتهای محیطی
- امکان مدلسازی منعطف اولویتهای ذینفعان
جمعبندی
مدل ترکیبی برنامهریزی اهداف فازی و اعداد خاکستری ابزاری کارآمد برای مدیران پروژه است که میخواهند در شرایط عدم قطعیت، بهترین توازن را میان زمان، هزینه و کیفیت برقرار کنند. بهکارگیری این رویکرد میتواند ریسک تصمیمات را کاهش و موفقیت پروژه را تضمین کند.
رفرنس
S.H. Razavi Hajiagha, H. Amoozad Mahdiraji, S.S. Hashemi. 2014. “A hybrid model of fuzzy goal programming and grey numbers in continuous project time, cost and quality tradeoff”. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, Vol. 71, Issue 1-4, 117-126 (WOS: Q2).
